Từ xa xưa, tác dụng của đông trùng hạ thảo đã được biết đến như một ‘vị thuốc tiên’, quà tặng của bà mẹ thiên nhiên để nâng cao sức khoẻ tổng quát, và tăng cường sinh lý nam giới. Vậy, hôm nay, hãy cùng Vương Thận Hoàn tìm hiểu về vị thuốc thảo dược quý hiếm này nhé!
Đông trùng hạ thảo là gì?
Được tìm thấy ở trên thảo nguyên từ 3.500-5000m so với mực nước biển, tại các tỉnh Tứ Xuyên, Thanh Hải, Vân Nam, Cam Túc, và khu tự trị Tây Tạng ở Trung Quốc và một số vùng tại Ấn Độ, nấm đông trùng hạ thảo chính là một món quà vô giá từ thiên nhiên, là sự kết hợp kỳ diệu giữa động thực vật với hàm lượng dinh dưỡng cực kỳ cao.
Khi ấu trùng sâu lớn lên thì sẽ biến thành bướm. Nhưng một số ấu trùng tại các vùng đất này lại nhiễm nấm Cordyceps Sinensis, vì vậy không thể trưởng thành thành bướm như thông thường. Tên gọi ‘Đông Trùng Hạ Thảo’ – ‘Sâu trong mùa đông, cỏ trong mùa hè’, là xuất phát từ sự kiện thực tế khi nấm Ophiocordyceps mọc lên từ đầu con sâu vào mùa hè như một dạng thực vật; còn vào mùa đông, chúng lại sống như 1 loài ấu trùng thông thường.
Ấu trùng khi bị nhiễm nấm, sẽ bị nấm sống ký sinh trong các lỗ thở, lâu dần theo thời gian nấm sẽ hút dinh dưỡng từ trong cơ thể ấu trùng, qua đó lớn lên theo dạng sợi. Theo thời gian, phần ‘thảo mộc’ chiến toàn quyền trên cơ thể ấu trùng non, và có thể sử dụng toàn bộ dưỡng chất từ cơ thể sâu non.
Hiện nay, nấm Đông trùng cũng đang được nuôi trên rất nhiều nơi trên thế giới vì thành phần hoá học cực kì dồi dào, để đáp nhu cầu lớn của thị trường. Từ lâu, Đông Trùng Hạ Thảo đã được sử dụng trong các bài thuốc Y học Cổ truyền, dần phổ biến trên toàn thế giới.
Thành phần hoá học của Đông Trùng Hạ Thảo
Khi các nhà khoa học phương Tây tìm hiểu về tác dụng của Đông Trùng Hạ Thảo, tuyệt nhiên không thấy bất kỳ độc dược nào ảnh hưởng tới vật thí nghiệm, ngược lại còn đem đến rất nhiều lợi ích cho con người, với hàng loạt thành phần hoá học cực kỳ tốt cho sức khoẻ tổng quát.
Đông trùng hạ thảo chứa một lượng thành phần amino acids cực kì lớn, trong đó bao gồm:
Arginine: hay còn gọi là L-Arginine, với khả năng giúp cơ thể tổng hợp protein rất tốt, bằng cách làm giãn các mạch máu, vì vậy Arigine rất có lợi cho các bệnh tim mạch, tiểu đường, béo p hì, và triệu chứng vô sinh ở nam giới.
Lysine: là amino acid rất quan trọng với cơ thể, tuy nhiên không thể tự tổng hợp mà bắt buộc phải hấp thụ qua đường ăn uống. Vai trò chính của lysine là vận chuyển chất béo qua các tế bào, cuối cùng đốt cháy năng lượng. Qua đó, công dụng chính của lysine chính là hỗ trợ hạ huyết áp, bảo vệ sự chắc khoẻ của xương, bổ sung canxi và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
Threonine được biết đến như những khối protein, nhưng với chức năng hình thành liên kết giữa collagen và elastin, hỗ trợ tăng sự dẻo dai của cơ thể, điều hoà tâm trạng và tăng trưởng cơ bắp. Vì vậy, sử dụng threonine hỗ trợ ổn định cảm xúc, sức khoẻ tiêu hoá, cải thiện sức dẻo dai của cơ bắp và ngăn ngừa gan khỏi mỡ
Cordycepin là hoạt chất quý được tìm thấy trong tế bào, ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư, cũng như tăng khả năng miễn dịch, kháng khuẩn cho cơ thể
Polysaccharides là một hoạt chất quý khác trong thành phần của Đông Trùng Hạ Thảo, có khả năng ức chế các tế bào ung thư ngay từ khi còn là tiền tố, được tìm thấy rất nhiều trong cách loại nấm tự nhiên.
Có thể thấy, các hoạt chất thảo dược quý được tìm thấy loại trùng này, ngoài khả năng tăng cường sinh lực cho sức khoẻ, kích thích nhu cầu sinh lý và cải thiện hoạt động tình dục ở nam giới, với khả năng phục hồi các chức năng sinh sản bị suy giảm, như liệt dương hoặc vô sinh, ở cả hai giới tính.
Tác dụng của đông trùng hạ thảo là gì?
Theo một nghiên cứu đã được công bố trên Tạp chí Dược liệu tự nhiên Quốc tế về các loài nấm (International Journal of Medicinal Mushrooms), đã có minh chứng về tác dụng với hàng loạt các công dụng thần kỳ như sau:
Công dụng chống lại sự suy nhược cơ thể
Ngoài các thành phần hoá học acid amin đã được kể trên, nó còn chứa hàng loạt các loại vitamin A, C, D, E, K, B1, B2… và các khoáng chất Ca, Fe, Zn, Mn, Cu… để cung cấp dinh dưỡng và năng lượng cần thiết cho cơ thể. Bổ sung nấm, còn làm tăng ATP, nguồn năng lượng cho hoạt động của tế bào và oxy, tăng khả năng trao đổi chất của cơ thể, vì vậy người dùng sẽ không bị mệt mỏi.
Tăng cường hệ miễn dịch
Hơn thế nữa là cung cấm Selenium, hoạt chất tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi các mầm bệnh lạ xâm nhập. Hơn thế nữa, các bác sĩ còn phát hiện ra rằng, có khả năng ức chế hệ miễn dịch, giữ cho nội tạng mới ghép không bị tổn thương.
Kiểm soát tiểu đường và ổn định đường huyết
Với công dụng của đông trùng hạ thảo đến từ các loại amino acid và khoáng chất đã kể trên, với năng lực điều tiết đường huyết. Sau khi thí nghiệm có tới 90% bệnh nhân tiểu đường được điều trị với 3gr mỗi ngày, phản ứng tích cực với lượng đường huyết, hỗ trợ giảm lượng cholesterol trong máu.
Hỗ trợ điều trị các vấn đề về phổi
Theo Đông Y, đông trùng hạ thảo có tính ấm, với vị ngọt, có khả năng tối ưu lượng oxy được sử dụng trong cơ thể, với khả năng chữa trị nhiều bệnh liên quan đến hô hấp như hen suyễn, COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính), viêm phế quản qua đó ức chế các cơn co khí quản…
Làm đẹp và chống lão hóa ở phụ nữ
Sử dụng đông trùng hạ thảo thường xuyên làm chậm quá trình oxy hoá của cơ thể, khiến làn da lại thêm căng mịn, đầy sức sống và giảm nếp nhăn và nhám sạn da hiệu quả. Hơn thế nữa còn có công dụng hỗ trợ chậm tiến trình mãn kinh, và không gây rối loạn nội tiết. Ngoài ra nó còn mang tới rất nhiều lợi ích về sức khoẻ tới cho phụ nữ sau sinh, để giảm vết rạn nứt trên bụng, bồi bổ sức khoẻ và kích thích mẹ bầu có sữa khi mới sinh.
Công dụng của đông trùng hạ thảo chữa trị bệnh yếu sinh lý
Giúp cải thiện và nâng cao chức năng sinh ở cả hai giới, hỗ trợ bổ thận tráng dương, điều trị các vấn đề về suy giảm ham muốn, điều trị bệnh vô sinh và liệt dương; và chống lại chứng lạnh tử cung ở phụ nữ (các trường hợp gây ra bệnh hiếm muộn, sảy thai và vô sinh).
- Hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan tới thận: điều trị và phục hồi các chức năng của thận, với các bệnh mãn tính như suy thật mãn tính, suy giảm chức năng của thận và tổn thương thận…
- Hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ và các bệnh gan liên quan: tác dụng khá rõ ràng khi điều trị bệnh về gan, viêm gan virus, tăng hiệu quả hoạt động của gan…
- Hỗ trợ điều trị ung thư, bao gồm ung thư tuyến tiền liệt nhờ hoạt chất Selenium có trong tế bào đông trùng hạ. Một số nhà khoa học tại Nhật Bản và Trung Quốc đã thí nghiệm tác dụng của đông trùng hạ thảo trên các bệnh nhân ung thư, bằng cách tiêm 6gr vào cơ thể mỗi ngày, kết hợp với hóa trị trong 2 tháng, với tác dụng giảm đáng kể kích thước khối u.
- Tốt cho hệ tim mạch: adenosine, deoxy-adenosine, nucleotide adenosine và các loại nucleotide, hỗ trợ điều chỉnh và điều hoà nhịp tim. Hàm lượng D-mannitol tương đối cao, làm giãn nở cơ tim và hỗ trợ hoạt động mạch máu, làm giảm mỡ máu và cholesterol xấu, tốt cho hệ tim mạch và thần kinh. Yếu tố này tác động trực tiếp đến vấn đề rối loạn cương dương, giúp dương vật cương cứng hơn.
Đây đều là các tác nhân có tác dụng trực tiếp lên cải thiện đời sống tình dục của con người.
Lưu ý khi sử dụng Đông Trùng Hạ Thảo
- Trẻ sơ sinh, trẻ em, đặc biệt các bé dưới 5 tuổi, phụ nữ có thai và đang cho con bú, hoặc các chị em đang có kinh nguyệt.
- Không dùng Đông trùng dưới dạng nhộng tằm, đặc biệt với những ai bị dị ứng nhộng tằm. Những ai bị dị ứng với nấm, cũng không nên sử dụng.
- Có tiền sử bị bệnh rối loạn đông máu, bởi cordyceps trong Đông trùng hạ thảo có khả năng khiến máu chảy không thể cầm được. Cũng như vậy, những ai chuẩn bị phẫu thuật cũng không nên sử dụng, phòng trường hợp xuất huyết xảy ra trong quá trình làm phẫu thuật.
- Một số bệnh lý khác theo chỉ định của bác sĩ (Tốt nhất, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định sử dụng).
Phân biệt Đông trùng hạ thảo theo nguồn gốc
Là một trong những thảo dược đắt nhất thế giới, bởi đây là sinh vật duy nhất kết hợp giữa động vật và thực vật, có nguồn gốc xuất xứ quý hiếm. Đây cũng là loài thảo dược có giá trị dinh dưỡng cao, với tác dụng rất tốt, hướng tới sức khoẻ người dùng. Hiện nay, có 2 loại với nguồn gốc tự nhiên và nhân tạo, nuôi cấy trong các phòng thí nghiệm.
Đông Trùng Hạ Thảo tự nhiên từ các vùng Tây Tạng, Trung Quốc và một số cao nguyên ở Ấn Độ có giá bán cực kì cao, và cũng dần ‘tuyệt chủng’ vì nhu cầu tiêu dùng quá lớn. Do vậy, hiện nay các khu vực khác trên thế giới, bao gồm Việt Nam, cũng đã bắt đầu nghiên cứu giống và nuôi cấy thành công nhờ xử lý công nghệ cao.
Dạng nhộng tằm
Hiện nay, có hai dạng nuôi cấy đông trùng nhân tạo, đó là trên đông trùng hạ thảo cơ sở thực vật dinh dưỡng như trên gạo nếp, gạo lứt, đậu xanh hay bắp ngô… và nuôi cấy trên nhộng tằm, hay còn gọi là ấu trùng con.
Đông trùng hạ thảo tự nhiên, hay còn gọi là dạng quả thể, là sự phát triển của 2 loài nấm Cordyceps sinensis và ấu trùng sâu bướm, với hình như một cây nấm, mọc trên đầu sâu nâm sẫm. Đây là giống chỉ có trong tự nhiên. Ngoài ra, nấm Cordyceps militaris cũng được biết đến là một loài nấm khác cũng mọc kí sinh trên xác ấu trùng.
Dạng nhộng tằm miêu tả sự cộng sinh giữa loài nấm Cordyceps, và ấu trùng nhộng tằm. Bằng mắt thường, bạn có thể thấy nhộng tằm có thân màu vàng cam, hoặc hơi hồng, đầu nấm phình to hơn.
Hiện nay, có hai giống dạng nhộng tằm, đó chính là loài tự nhiên mọc rộng rãi ở các vùng từ 0-2.000 mét cao so với mặt nước biển, hoặc nuôi cấy trong phòng thí nghiệm với chất lượng ấu trùng được lựa chọn kỹ càng.
Một số nghiên cứu cho thấy, mặc dù dạng nhộng tằm nuôi cấy có lượng dinh dưỡng không bằng loài tự nhiên từ Tây Tạng, nhưng chất lượng nhộng Đông Trùng nuôi cấy trong phòng thí nghiệm lại có chất lượng khác cao hơn hẳn so với các loại mọc rải rác khắp nơi.
Dạng sâu chíp – 100% xuất xứ từ Việt Nam
Theo một số nhà nghiên cứu thực vật tại Việt Nam, ở một số vùng miền núi phía Bắc như Lạng Sơn, Điện Biên, Sơn La, cũng có một dạng ấu trùng có cơ chế kí sinh tương tự như Đông Trùng Hạ Thảo tại Trung Quốc, còn gọi là sâu chít, thuộc loài bướm Brihaspa astrostigmella. Làoi sâu này sống trong thân cây chít, cây đót hoặc cây le vào mùa đông, sau đó cắn đục thân cây, khiến cây ngừng sinh trưởng, Tới mùa phát triển, chồi cây lại mọc ra cây thảo, là hiện tượng tự nhiên tương tự như vị thuốc Đông Trùng Hạ Thảo được tìm thấy ở Trung Quốc.
Đây là nguồn thảo dược Việt Nam chưa được phổ biến rộng rãi, tuy nhiên cũng có một số công bố khoa học cho thấy tác dụng của sâu chít trong hỗ trợ điều trị ung thư, chữa bệnh yếu sinh lý và tráng dương ở nam giới. Hơn thế nữa, hiện nay rất nhiều đơn vị đã đánh tráo sâu chít và bán ra với giá của Đông trùng hạ thảo nuôi cấy, vì vậy quý khách cần cẩn thận khi mua đông trùng hạ thảo.
Cách phân biệt Đông trùng hạ thảo thật và giả
Để bảo toàn dưỡng chất, cũng như có thể vận chuyển được nấm đông trùng hạ thảo đi xa hơn, hiện nay, có rất nhiều loại đã qua xử lý sấy đối lưu và sấy lạnh để có thể bảo quản được lâu hơn và dễ sử dụng. Sau khi mua, người dùng chỉ cần sơ chế qua là có thể dùng được luôn mà không sợ bị mất dưỡng chất.
Phân biệt thật giả bằng mắt thường
Đông trùng hạ thảo có 2 phần là ấu trùng tức phân thân và thảo – tức phần nấm và thảo mộc, phần ấu trùng thường có màu vàng nâu, với phần nối giữa thảo mộc và thân sâu rất tự nhiên, không có hình dạng bất thường. Bề mặt của phần cây có màu cỏ bị khô, hơi ngả vàng, với ngọn thì vuốt nhọn. Hàng giả thường sẽ bị gẫy, vỡ và dễ dàng tách ra khi có lực tác động mạnh.
Hàng thật có 8 cặp chân, 4 cặp ở giữa căng tròn, 3 cặp chân gần đầu bị thoái há, sát nhau với 1 cặp ở đuôi. Khi bẻ đôi đoạn ấu trùng, sẽ thấy có vệt đen mờ chữ V, chính là đườg tiêu hoá của ấu trùng.
Mùi hương: hàng thật thường có mùi hơi giống nấm rơm và chút mùi tanh của nấm hương, khi mở hộp có thể nhận biết ngay được. Còn hàng gỉả, sẽ có mùi tanh cảu cá, nước hoa hoặc chất hoá học…
Cân nặng, kích thước: đông trùng hạ thảo thật thường rất nhẹ sau khi tinh chế và sấy khố 98%, nhỏ nhất là 1gr có 7 con, và loại to nhất là 1gr 2 con. Hàng già, làm từ bột thạch cao hoặc bị thay thế bằng sâu chít để đánh lừa người dùng, thường sẽ nặng từ 1.5g đến 3gr.
Phân biệt thật giả bằng cách nếm: vị của đông trùng hạ thả thật có vị hạt đậu nành hoặc tấm có hương thơm hơi giống mùi thịt gà khi nhai kỹ. Hàng giả rất cứng nhai lâu, có vị đất sét hoặc thạch cao, với mùi của đất rất ghê.
Các loại thành phầm đông trùng hạ thảo trên thị trường
Đông trùng hạ thảo dạng tươi
Đông trùng hạ thảo tươi thường ở dưới dạng con, được dùng để pha trà, ngâm mật ong và có thể đem đi nấu ăn, với mục tiêu tăng cường sức khoẻ tổng quát và sinh lý cho nam giới. Vận chuyển và bảo quản đông trùng hạ thảo tươi khá khó khăn, để đảm bảo thành phần nguyên chất, phải được đóng gói và bảo quản với các thiết bị chống ẩm, và đặt nơi thoáng mát để không bị ẩm mốc. Tốt nhất, người tiêu dùng chỉ nên đủ lượng cho 30 ngày sử dụng, sau đó mua thêm để đảm bảo tác dược liệu tốt nhất!
Đông trùng hạ thảo dạng khô
Dạng khô đảm bảo được tính ưu việt trong vận chuyển cho sản phẩm, thông qua cách sấy đối lưu hoặc sấy giữ lạnh. Chỉ khoảng 5% được giữ lại, do vậy đông trùng có thể lưu trữ được lâu và dễ dàng sử dụng. Tuy nhiên, cũng phải lưu ý rằng, dạng khô chỉ còn khoảng 90% dinh dưỡng so với dạng tươi, vì vậy, người tiêu dùng cần phải lựa chọn cơ sở uy tín để mua dạng khô tốt nhất. Đông trùng hạ thảo dạng khô có mùi đắng nhạt, màu vàng sậm, vàng nâu hoặc cafe tuỳ vào cách phơi.
Tương tự như dạng tươi, người dùng hoàn toàn có thể dùng bằng cách pha trà và nấu ăn, hơn thế nữa có thể ngâm rượu với đông trùng hạ thảo dạng khô cùng các nguyên liệu tự nhiên quý như nhung hươu, nhân sâm…
Đông trùng hạ thảo dạng bột
Để có thể trở thành bột, mà vẫn đảm bảo thành phần của Đông trùng hạ thảo, cần phải trải qua 3 bước như sau:
- Sấy lạnh: sau khi được sơ chế làm sạch, nấm sẽ được sấy ở mức nhiệt dưới 30°C, để bảo toàn dưỡng chất .
- Chiếu xạ: làm sạch, tiêu diệt toàn bộ các vi sinh vật ký sinh gây hại, khiến sản phẩm vô trùng, có thể bảo quản được lâu và dùng trong thời gian dài.
- Nghiền bột, sau 2 bước trên đông trùng hạ thảo được xay thành dạng bột, với công nghệ cao nhất, đảm bảo các tiêu chuẩn về độ ẩm, và hàm lượng dinh dưỡng của bột.
Công dụng của đông trùng hạ thảo dạng bột lớn nhất chính là sử dụng rất tiện lợi, có thể sử dụng bất cứ lúc nào mà không mất công chế biến như dạng nguyên con.
Dạng viên nén và dạng nước
Dạng nước được chiết xuất từ đông trùng hạ thảo tươi, dưới dạng lỏng, với 95% hàm lượng là Đông trùng, và 5% là các chất phụ gia khác để tạo hương vị thơm ngon cho người sử dụng.
Dạng viên nang hiện đang là một trong những sản phẩm được lựa chọn nhiều nhất, vì tín tiện dụng và dễ dàng mang đi, có thể sử dụng mọi lúc mọi nơi. Viên nén được chiết xuất dưới dạng viên nén cứng, đóng gói và mẫu mã tuỳ vào nhà công ứng.
Cách dùng đông trùng hạ thảo
Nhung hươu, nhân sâm hay mật ong đều là những nguyên liệu quý hỗ trợ vấn đề yếu sinh lý rối loạn cương dương ở nam giới. Vì vậy, khi kết hợp sẽ phát huy được tối đa tác dụng và các thảo dược kia để chữa trị các vấn đề về cương dương và yếu sinh lý ở nam giới.
Đông Trùng Hạ Thảo ngâm cùng rượu và nhung hươu
Kết hợp với nhung hươu, khi ngâm với rượu chính là để cải thiện khả năng tình dục , rất tốt cho những ai bị suy nhược, thiếu máu, với công thức như sau: 20gr nhung hươu, ngâm với 90gr đông trùng hạ thảo, kèm 1,5 lít rượu trắng trong bình thuỷ tinh có nắp kín. Ngâm trong vòng 10 ngày, là đã có thể sử dụng.
Mỗi lần, chỉ nên uống từ 20-30ml để có hiệu quả tốt nhất.
Đông trùng ngâm cùng rượu và nhân sâm
Khi kết hợp với nhân sâm chính là hỗ trợ những ai bị suy nhược sức khoẻ, liệt dương và các chức năng sinh lý suy giảm, cụ thể như sau: 50gr đông trùng khô, ngâm với 50gr nhân sâm và 2 lít rượu trắng trong bình thuỷ tinh có nắp kín, trong vòng 20-30 ngày là đã có thể sử dụng. Nên sử dụng khoảng 10ml rượu mỗi ngày để phát huy công dụng hiệu quả.
Ngâm đông trùng hạ thảo khô với mật ong
Tác dụng khi ngâm với rượu và mật ong chính là bí quyết để lưu giữ tuổi thanh xuân hiệu quả và lâu dài; bằng cách bỏ 10 nhánh đông trùng khô, với 1 lút mật ong nguyên chất, và ngâm trong khoảng 1 tuàn; sau đó chỉ cần uống từ 1-2 thìa cafe trước khi ăn.
Ngoài ra, có rất nhiều cách khác để tận dụng tác dụng của đông trùng hạ thảo, trong đó có hầm với thịt gà, bồ câu, xào với nấm thông thường hoặc nấu cháo… Tuy nhiên, tốt nhất nên ngâm rượu hoặc mật ong, để bảo toàn tác dụng của đông trùng hạt thảo tới sức khoẻ tổng quát.
Đông Trùng Hạ Thảo có trong Vương Thận Hoàn
Hiện nay, Vương Thận Hoàn đang sử dụng tác dụng của đông trùng hạ thảo thông qua dạng bột, tới 20mg bột đông trùng hạ thảo/ lọ để tăng cường các khoáng chất và vitamin tốt cho sức khoẻ nam giới, cùng vô số các loại thuốc quý khác như nhung hươu, tam thất, cỏ lùn hay bạch tật lê… gúp hỗ trợ trị tiểu dắt, yếu sinh lý Vương Thận Hoàn.
Bài viết sử dụng nguồn tư liệu tham khảo:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29953361/
- https://www.researchgate.net/publication/258850456_The_Artificial_Cultivation_of_Medicinal_Caterpillar_Fungus_Ophiocordyceps_sinensis_Ascomycetes_A_Review
